Deel 3

Ghana deel 3
Maandag ochtend, bij binnenkomst zie ik gelijk dat er iemand is overleden. Hij ligt in de hoek achter het gordijn. Waarom hij daar nog ligt, zonder aanwezigheid van de familie, omdat de rekening moet worden betaald eerder mogen ze hem niet naar het mortuarium brengen. De mannen van het mortuarium komen hem vrij snel halen, ik heb dit eerder gezien en ook nu gaat dit op dezelfde manier. De ene man pakt het lichaam bij de armen, de andere bij de benen, op de grond staat een brancard/stretcher, de man ligt dus een meter hoger. Als ze hem beide vast hebben trekken ze het lichaam van de man in een keer naar beneden, ze bedekken hem met een deken en lopen weg. Dit alles gebeurd in de open ruimte die de seh is. De andere patiënten kijken toe.
Een meisje, 9 jaar oud, zit er uit als 6 wordt naar binnen gebracht door een vrouw. Het meisje is aangereden door een auto, de vrouw die haar brengt zag het gebeuren. Het meisje heeft een aantal flinke bulten op haar hoofd, is even buiten bewustzijn geweest en heeft hier en daar een paar schrammen. Ze huilt en vraagt om haar moeder, die is er nog niet, en het meisje kan niet vertellen waar ze woont. Ik vraag, via een van de collega’s die haar taal spreekt of ze op school zit, zo kunnen we misschien achter de gegevens komen. Maar helaas het meisje gaat niet naar school. Ik probeer haar te trosten, ik praat Nederlands, zachtjes, Engels verstaat ze ook niet dus dat maakt geen verschil. Ze pakt met haar 2 kleine handjes mijn arm vast en wordt iets rustiger. Uiteindelijk komt haar moeder binnen, die had het via via gehoord. Er is geld voor een ct scan, deze kost 400 cedi’s. De scan liet geen afwijkingen zien, het meisje is opgenomen ter observatie. Ik vraag mij wel af waarom het meisje niet naar school gaat. Als er geld is voor een scan, waarom dan niet voor school? Ik heb hierop geen antwoord.
De volgende patiënt die binnenkomt, is een man die vannacht hier ook al is geweest. Hij was agressief op straat aangetroffen en door de politie naar de seh gebracht. Na flinke scheld partij en is hij toen opgenomen op de seh ter observatie. Toen ze langskwamen voor zijn controles was hij weggelopen. Nu is hij verbaal weer agressief en bespuugd zelfs een van de medewerkers die hem probeert te helpen. Ook nu wil hij niet geholpen worden. Hij wordt pas rustig als hij hoort dat we hem dan weer op straat zetten en de politie zullen inlichten. Wat er uiteindelijk met deze man is gebeurd geen idee.
Ook op deze maandag een heftige discussie tussen een van de medevrijwilligers die in zijn laatste jaar geneeskunde zit en het hoofd van de seh die zowaar vandaag voor het eerst op de werkvloer was, normaal zit hij op kantoor. De behandeling van een patiënt met pijn op de borst. Ze hebben geen nitrospray in het ziekenhuis, het pufje voor onder de tong. Ze weigeren deze medicatie te geven via een infuus en andere pijnstilling heeft geen zin. Kortom, we doen niets. Heeft volgens de arts ook geen zin want er is toch ook geen hartbewaking of intensive care in het ziekenhuis.
Een lekkere drukke dag dus. Op naar de dinsdag, die ook weer druk was. Een taxi chauffeur die een auto-ongeluk had gehad, hoofdletsel, diverse snijwonden in het gelaat, en zijn rechter hand die was verbonden waar het bloed doorheen kwam. Hij kreeg pijnmedicatie, dit duurde even want eerst moet de arts hiervoor een recept maken, dit in zijn status zetten, dan moet zijn vriend met de status en het recept naar de apotheek om de hoek en als die dan terug is wordt de medicatie toegediend. Deze man had geen geld voor een ct scan, dus die wordt niet gemaakt. Ik hoop nog te horen hoe het daarmee is afgelopen want hij moest worden geopereerd, en of daar geld voor is??? In Nederland zou de plastisch chirurg hier wel even mee bezig zijn, hier durf ik niet te zeggen wat er zal gebeuren, ik hoop voor hem dat zijn duim en wijsvinger behouden blijven maar het zou zo maar kunnen dat ze zijn hand gaan amputeren.
Van de man heb ik niets meer gehoord.
Hand letsels heb ik tot nu toe veel gezien, een meisje van 16 jaar wat met haar linker hand in een suikermachine is gekomen, haar vingers zijn koud, de huid van haar hand is eraf gestroopt, haar duim kan ze nog bewegen. Ook hier weer het medicatie probleem, gelukkig had ik in de kast paracetamol gevonden voor in het infuus, dit is door iemand achter gelaten. We kunnen haar nu iets geven gelukkig. Het meisje is later in de week geopereerd en heeft alleen haar duim nog. Op de afdeling waar ze ligt is ook een ander mesje zij probeert haar nu Engels te leren.
Een klein jongetje wordt binnengebracht, hij heeft plastic balletjes uit een verpakking ingenomen. Je kent ze wel van die korreltjes tegen vocht in producten. De moeder heeft hierna het kindje palmolie gegeven, dat wordt hier veel gedaan, ze hopen dat het gif zich hieraan zal binden. Het gevolg was echter dat het kindje moest braken. Hierdoor heeft het wat van de palmolie in zijn longen gekregen en heeft hij het benauwd. Iedereen wilde dat het kindje zou liggen maar het stribbelde tegen, uiteindelijk heb ik het vastgepakt en viel hij in mijn armen in slaap. Hij is opgenomen op de kinderafdeling en het gaat goed met hem.
In de week erna heeft een vrouw 3 dagen op de seh gelegen, zij had een cva doorgemaakt. Geld voor een scan of medicijnen is er niet. Familie zie je niet, de vrouw is op de afdeling overleden.
De volgende dag gaan 2 studenten uit het huis mee naar de seh. Ik ben het een en ander aan het uitleggen als de deur opengaat en er een bed naar binnen wordt gereden. Er ligt een vrouw op, ernaast staat haar zoon. Ik zie gelijk dat de vrouw niet meer ademt. De verpleegkundigen in Ghana gaan hier anders mee om dan wij in Nederland, ze kijken en zeggen, ze is dood en lopen weg. Ik heb naar haar hart en longen geluisterd, het verhaal van de zoon gehoord. Hierna kwam de arts en controleerde de vrouw, ze is in de taxi op weg naar het ziekenhuis overleden, de oorzaak is onbekend. Ze had in de afgelopen maanden last van zwellingen, hiermee bedoelde ze blaren. In een ander ziekenhuis hadden ze gezegd dat ze niet meer vet mocht eten en dat ze een smoothie moest drinken van peer, bieten en wortel. Haar zoon had dat al die tijd iedere ochtend gedaan. Vanmorgen was ze erg benauwd en wilde hij haar naar het ziekenhuis brengen voor behandeling. Voor een van de studenten was dit haar eerste confrontatie met een overledene. Het was een heftige dag voor haar.
Donderdag kom ik op de seh en ligt daar een klein meisje, haar ademhaling is snel en iedere vierde teug hapt ze naar adem. Haar tandjes zijn zwart. Ze heet Nancy, is twee jaar oud en weegt 6kg. Ze heeft al twee weken diarree. Ze heeft koorts, ruim 40 graden, gemeten in haar oksel. De ouders hebben voor haar “herbal medicine” gebruikt. In het ziekenhuis is hiervoor een afdeling maar daar hebben ze het niet gehaald. Het is een klein flesje met gele vloeistof. We geven haar zuurstof via een masker, hiervoor kreeg ze zuurstof via een neusbrilletje maar dat is niet voldoende. Ze heeft 1 infuus en krijgt vocht, dit wordt slecht bijgehouden, later blijkt dat ze teveel vocht heeft gekregen gedurende de nacht. Ook krijgt ze bloed. Haar handjes en voetjes zijn koud, haar pupillen reageren niet en zijn wijd. De arts verteld de moeder dat ze er erg slecht aan toe is en dat de kans groot is dat ze zal overlijden, de moeder huilt en loopt weg. Ik blijf bij Nancy. De komende uren sta ik bij haar, raak haar aan en praat tegen haar. Als ik naar huis ga leeft ze nog, haar saturatie is gedaald naar 84%. De volgende ochtend ligt ze op de kinderafdeling, ze leeft nog. Nu is het afwachten.
Vrijdag ben ik alleen met de dokter, de verpleegkundigen hebben een vergadering. Het is druk en ik doe zoveel als ik kan. De taalbarrière is groot dus het blijft vaak bij controles doen en bloed afnemen, een malaria test. Ineens komt er een man binnenlopen, hij houdt met zijn linker hand zijn rechter hand vast, eigenlijk moet ik zeggen dat wat er van zijn hand over is. Ook heeft hij een flinke schaafwond op zijn hoofd. Zijn hand bloed enorm, ik zet hem neer in de enige stoel die vrij is. Ik gebruik mijn stuwband en hoop dat het bloeden minder wordt, dit lukt niet, ik hou zijn hand hoog en probeer de slagader in zijn bovenarm dicht te drukken. Het bloeden wordt minder maar stopt niet. Terwijl ik daar zo zit vraagt de arts of ik een infuus bij hem in kan brengen…..Ik kijk haar aan en zeg nee. Ik vraag of zij of iemand anders de verpleegkundigen willen halen. Dit gebeurd niet, helaas. Hij krijgt van de arts zijn infuus. Ik probeer met hem te blijven praten. Hij heeft dorst en wil drinken, hij zweet enorm en zijn ledematen zijn koud. Ik wil van alles maar kan eigenlijk niets. De man van de zuurstof komt binnen, ik vraag hem de naderen te halen en een bed. Gelukkig komt een van de verpleegkundige binnen, zij gaat echter iets anders doen. Enkele ogenblikken later wordt ik dan eindelijk geholpen, we verbinden de hand in de hoop dat de bloeding zal stoppen. Even later komt dan de anders arts binnen, de baas. Ik kijk hem aan en zeg, ik wil nu een bed voor deze man hij is in shock. Tegen mijn verwachtingen in pakt haar ergens een bed van een andere patiënt en helpt hij mij deze man daar op te leggen. Hij wil het verband verwijderen. De schoonmaker die net een enorme plas bloed staat weg te moppen, ja dit gebeurd terwijl je daar bezig bent, pakt een kartonnen doos met daarin een emmer en zet deze onder de arm van de man, dan kunnen we het bloed daarin op vangen. We zijn bijna twee uur bezig om de slagader te vinden en af te binden. De chirurg is er niet, het is vrijdag dus weekend. Ook zijn telefoon neemt hij niet op. De man zal vermoedelijk het hele weekend moeten wachten op de chirurg. Zijn hand zal hij hierdoor gaan verliezen.

Het zijn dagen waarin we veel met elkaar praten in het huis. We beseffen ons goed dat wij blij mogen zijn met ons zorg systeem. Hier in Ghana is het zo dat als je geld hebt dat er iets voor je gedaan kan worden. Heb je geen geld dan is de kans groot dat je, door simpel te behandelen infecties komt te overlijden.